KIM BYŁ ARCHIDIAKON?

KIM BYŁ ARCHIDIAKON?

Przed nami Turniej o Miecz Archidiakona Pszczewskiego.
W związku z tym jestem Państwu winna wytłumaczenie
kim był archidiakon i jakie funkcje pełnił w administracji kościelnej.

W pierwszych wiekach chrześcijaństwa archidiakon reprezentował biskupa w sądach i na synodach, nadzorował majątek biskupa i Kościoła.
Rola archidiakona wzrosła znacząco w XIII w.
Stał się on niezależnym prałatem i głównym pomocnikiem, a niekiedy nawet rywalem biskupa w zarządzaniu diecezją.
Był biskupim urzędnikiem o bardzo ważnych dla administracji kościelnej kompetencjach.
Był wpływowy i majętny, ponieważ ta funkcja wiązała się z uposażeniem w postaci ziem i wpływów z podatków.
Istnienie archidiakonatu pszczewskiego może być dla nas pszczewian kolejnym powodem do do dumy z naszej bogatej historii.
Turniej o Miecz Archidiakona Pszczewskiego ma być okazją, aby te część naszych dziejów spopularyzować.
1298 r. POWSTANIE ARCHIDIAKONATU PSZCZEWSKIEGO
Pod koniec XIII w. diecezja poznańska została podzielona na trzy archidiakonaty: duży (poznański),
średni (śremski) i mniejszy (pszczewski). Archidiakonat pszczewski obejmował swoim zasięgiem 3 dekanaty:
Grodzisk, Lwówek, Zbąszyń, czyli blisko 70 parafii. W XV w., po zmianach organizacyjnych były to 4 dekanaty: Grodzisk, Wronki, Międzyrzecz, Świebodzin.
Na tak dużym obszarze archidiakon pszczewski sprawował władzę w zakresie obsadzania parafii i dekanatów,
egzaminował kandydatów do stanu kapłańskiego. Poza tym wizytował parafie i sprawował władzę sądowniczą,
łącznie z nakładaniem ekskomuniki i suspensy.
MIKOŁAJ – PIERWSZY ARCHIDIAKON PSZCZEWSKI
W książce J. Nowackiego “Dzieje archidiecezji Poznańskiej” tom II, znajduje się wykaz archidiakonów pszczewskich.
Ta lista, wzbogacona o kilka informacji, została opublikowana w “Słowniku Historyczno- geograficznym ziem polskich w średniowieczu”.
W roku 1301 r. odnotowano w dokumentach po raz pierwszy archidiakona rezydującego w Pszczewie.
Miał na imię Mikołaj. Nic więcej o nim nie wiemy. Jego następca Jan Łodzią z Łodzi i Kępy,
po zakończeniu służby w Pszczewie został biskupem poznańskim. Imiona następnych moglibyśmy wyliczać do roku 1809.
Wówczas archidiakonat pszczewski rozwiązano. Wynikało to ze zmian administracyjnych w Kościele, które zaszły w wyniku rozbiorów.
Obecnie jest to funkcja honorowa.
 
 
~ Karolina Korenda-Gojdź